1. Home
  2. Onderzoek
  3. Gezonde leefomgeving

Onderzoeks- groep Gezonde leefomgeving

De onderzoeksgroep Gezonde leefomgeving van HAS green academy heeft de ambitie om met praktijkonderzoek een belangrijke bijdrage te leveren aan de volgende missie: samen met partners en studenten een biodivers, klimaatadaptief en gewaardeerd landelijk en stedelijk gebied realiseren met een gezond ecosysteem waar op een duurzame manier gebruik van wordt gemaakt.

Gezonde_leefomgeving

Zowel het landelijk als stedelijk gebied staat aan de vooravond van grote veranderingen: de natuur en waterkwaliteit staan onder druk en het klimaat verandert. De biodiversiteit moet worden hersteld, de vergroening van steden opgeschaald en er moet een balans worden bereikt tussen wat de natuur kan dragen en wat we als samenleving van haar vragen. Ook de draagkracht van het water- en bodemsysteem wordt op veel plekken overschreden. Deze urgente opgaven hebben een weerslag op de fysieke ruimte, de regionale en lokale economie en de sociale cohesie van het landelijk en stedelijk gebied.

 

Over de onderzoeksgroep

Doelen

1. We hebben de brug geslagen tussen fundamenteel onderzoek, de praktijk en het onderwijs. We worden gezien als gewaardeerd adviseur en/of kennispartner, in het bijzonder op de thema’s:

• Stedelijke vergroening
• Biodiversiteit
• Klimaatadaptatie en -mitigatie
• Robuust water- en bodemsysteem
• Natuurinclusieve landbouw

2. We hebben verschillende toekomstbeelden voor een gezonde leefomgeving onderzocht, waarin het landgebruik netto positief is voor alle aspecten van duurzaamheid, waarin gemeenschappen en ecosystemen floreren én zich goed (kunnen) herstellen en aanpassen aan de veranderingen die op hen afkomen.

3. We geven mede vorm aan regionale transities om te komen tot duurzame, integrale oplossingen waarbij er een balans is tussen mens, natuur en economie. We doen dit door het organiseren van samenwerking, kennisontwikkeling, kennisdeling en het verbinden van perspectieven.

4. We hebben een internationaal netwerk met kennis- en maatschappelijke partners opgebouwd waarbij we met elkaar leren en onderzoek doen op het gebied van stedelijke vergroening, biodiversiteit, klimaatadaptatie en -mitigatie, een robuust water- en bodemsysteem en natuurinclusieve landbouw in verschillende regionale en internationale contexten.

5. We hebben de uitkomsten en nieuwe inzichten geïntegreerd in opleidingen en cursusaanbod.

Onderzoekslijnen

Voor deze onderzoeksgroep hebben we drie onderzoekslijnen vastgesteld waarbinnen gericht en intensief onderzoek gedaan wordt:

  • Toekomstverkenning
    Welke toekomstbeelden zijn er voor een biodivers, klimaatadaptief en gewaardeerd landelijk en stedelijk gebied? Denk aan het inzetten van verbeeldingskracht, het verbinden van verschillende perspectieven en het benoemen van cruciale principes die de transitie naar een gezonde leefomgeving kunnen versnellen.

  • Realisatie
    Wat is er nodig om deze toekomstbeelden succesvol te realiseren in de praktijk? Denk aan de ecologische en de landbouwtechnische haalbaarheid, het verdienvermogen, wet- en regelgeving, nieuwe sturingsarrangementen en de sociaal maatschappelijke acceptatie. Dit doen we aan de hand van concrete, regionale vraagstukken in samenwerking met verschillende stakeholders.

  • Monitoring en evaluatie
    Hoe monitoren en evalueren we de impact en effecten van duurzame, integrale oplossingen voor biodiversiteitsherstel, de klimaatrobuustheid van het water- en bodemsysteem, het verdienvermogen en de maatschappij? Denk hierbij aan innovatieve technieken om biodiversiteit, bodem- en waterkwaliteit te monitoren en de inzet van slimme sensoren en artificial intelligence technieken. Hiermee leggen we de link tussen de genomen maatregelen en brengen we daarnaast de impact van nieuwe concepten in beeld.
Betrokken lectoraten

De volgende lectoraten zijn betrokken bij de onderzoeksgroep Gezonde leefomgeving: 

Lectoraat Innovatieve Biomonitoring

Lectoraat Klimaatrobuuste landschappen

Lectoraat Levende bodem werkt!

Lectoraat Verdienvermogen voor natuurinclusieve landbouw

Lectoraat Data Intelligence voor duurzame transities 

Partnerschappen en maatschappelijke rollen

Kenniscentrum Bodem

Vanuit het lectoraat Levende bodem werkt! wordt een kenniscentrum opgezet waar kennis wordt gebundeld en beschikbaar gesteld aan agrarische ondernemers, bedrijfsadviseurs, loonwerkers en het onderwijs. Het lectoraat zorgt er verder voor dat studenten kennis over goed bodembeheer kunnen opdoen door praktijkonderzoek op demobedrijven.

Gerelateerde opleidingen

Bacheloropleidingen

Voltijdopleiding Applied Geo-information Sciences

Voltijdopleiding Bedrijfskunde en agribusiness

Voltijdopleiding Horticulture & Business Management (EN)

Voltijdopleiding Management van de leefomgeving

Voltijdopleiding Toegepaste Biologie

Ad Toekomstbestendige Stad

Voltijdopleiding Tuinbouw en akkerbouw

Bedrijfsopleidingen

Cursus Akkerbouwadviseur in 2030

Cursus Bodem en bemesting

Cursus Bodem in de stad

Cursus De bodem in topconditie

Cursus Duurzaam waterbeheer

Cursus Fotosynthese

Cursus Inleiding beheer natuurgrasland

Cursus Natuurondernemer niveau 1

Cursus Professioneel natuurondernemer niveau 2

Cursus Regulatie van groei en ontwikkeling

Cursus Waterhuishouding

Cursus Zelfstandig professioneel natuurondernemer niveau 3

Incompany Adviseur leefomgeving onder de Omgevingswet

Incompany De bodem als basis voor gebiedsontwikkeling

Online cursus Bodem

Online course Plant physiology (EN)

Opleiding Plantfysiologie

Plant physiology in one week (EN)

Workshop Datagedreven Hittestress Strategie

Neem contact op

Projecten

  • tijger

    Save the tiger in the cloud

    Het lectoraat Innovatieve Biomonitoring, een onderzoeksgroep gericht op datascience en de opleiding Applied Geo-information Science van HAS green academy werken samen met SURF Cloud Research Consulting aan een pilotstudie om een cloud-dienst te ontwikkelen die de benodigde satellietbeelden automatisch opslaat en verwerkt op Azure en vervolgens gebruikt als input voor ruimtelijke analyses.

  • Groenblauwe Stad

    HAS green academy voert samen met Hogeschool Van Hall Larenstein, Aeres Hogeschool, Hanzehogeschool en Hogeschool Inholland het tweejarige onderzoek Groenblauwe Stad uit. Hiermee dragen we onder andere bij aan het bevorderen van de biodiversiteit en leefbaarheid, evenals het verbeteren van de gezondheid van de bewoners.

  • bodem-plantsysteem

    Regeneratieve Open Teeltsystemen

    In dit project nemen we als HAS green academy regeneratieve landbouwpraktijken onder de loep. Nog maar een handjevol boeren in Nederland pioniert met deze productiewijze waarbij ze natuurlijke hulpbronnen versterken in plaats van uitputten.

  • FABforward

    FABforward

    Het lectoraat Innovatieve Biomonitoring participeert namens HAS green academy in het onderzoeksproject FABforward. Functionele agrobiodiversiteit (FAB) heeft veel potentie als het gaat om het verhogen van de biodiversiteit en het verlagen van het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de landbouw. En dit zonder verlies van opbrengst tot gevolg te hebben.

  • Klimaatrobuust landschap

    RESHAPE & NAT

    Nederland moet in 2050 klimaatrobuust ingericht zijn. Wat betekent dat voor het landschap en watersysteem? Welke ontwikkelpaden zijn er? Dit staat centraal in de interdisciplinaire onderzoeksprojecten RESHAPE en NAT waar HAS green academy in participeert.

  • ecologische waterkwaliteit

    Meten bedreigingen waterkwaliteit beeksystemen

    Het lectoraat Innovatieve Monitoring ontwikkelt een methodiek om individuele bedreigingen in beeksystemen te identificeren. Zo kunnen overheden en natuurbeschermers maatregelen nemen voor waterkwaliteitsverbetering.

  • Klimaatrobuuste landschappen

    Klimaatrobuuste landschappen beekdal Aa of Weerijs

    Het lectoraat Klimaatrobuuste Landschappen onderzoekt hoe het beekdal van de Aa of Weerijs klimaatrobuust ingericht kan worden en wat dit betekent voor ecosysteemdiensten als natuurkwaliteit, biodiversiteit en opbrengsten.

  • watersysteem

    Klimaatrobuuste landbouw en verdienmodellen

    Het veranderende klimaat heeft een enorme impact op het watersysteem en de landbouw in Nederland. Het lectoraat Verdienvermogen voor Natuurinclusieve Landbouw onderzoekt hoe agrariërs kunnen bijdragen aan een klimaatrobuust landschap, welke verdienmodellen hierin mogelijk zijn en hoe zij het verdienvermogen van hun bedrijf op peil kunnen houden. Binnen dit thema is er ook aandacht voor de maatschappelijke baten die klimaatrobuuste landbouw oplevert en de mogelijke kosten die hieraan verbonden zijn.

  • Klimaatrobuuste landbouw

    De afgelopen jaren is er vanuit het lectoraat Klimaatrobuuste landschappen veel onderzoek gedaan op het gebied van klimaatrobuuste landschappen en hoe je klimaatrobuuste landbouw hierin kunt meenemen.

  • Groene Woud

    Herinrichting Het Groene Woud

    Studenten van HAS green academy maakten een uniek herinrichtingsplan voor het Groene Woud in opdracht van het lectoraat Klimaatrobuuste Landschappen en de Provincie Noord-Brabant in het kader van de minor ‘Ruimteproef’. Het project werd genomineerd in de categorie ‘hbo’ voor de Groenpact Impactprijs 2023. 

  • lisdodde

    Biodiversiteit in lisdoddeteelten

    Studenten hebben voor het lecotoraat Klimaatrobuuste landschappen onderzoek gedaan naar het effect van lisdoddevelden op de biodiversiteit in een gebied. Ze inventariseerden hiervoor verschillende soortengroepen.

  • Gezonde plant op een vitale en duurzame bodem

    Collegereeks What about Soil

    In de collegereeks ‘What about Soil?’ van het lectoraat Levende bodem werkt! vindt kennisuitwisseling plaats over de bodem in de breedste zin van het woord.

  • voedselbossen illustratie

    Verdienvermogen agroforestry en voedselbossen

    Het lectoraat Verdienvermogen voor Natuurinclusieve Landbouw doet onderzoek naar de economische aspecten van agroforestry en voedselbossen. Vanuit ecologie gezien zijn dit heel toekomstbestendige landbouwsystemen. Wij richten ons op de vraag: wat is eigenlijk het verdienmodel en verdienvermogen van deze vormen van landbouw?

  • kringlooplandbouw

    Kringlooplandbouw

    Het lectoraat Verdienvermogen voor Natuurinclusieve Landbouw onderzoekt kringlooplandbouw, waarbij bodem, vee, mest en gewas met elkaar in balans wordt gebracht volgens de natuurlijke kringloop. Het onderzoek geeft inzicht in kansen, knelpunten en consequenties.

  • natuurinclusieve landbouw

    Natuurinclusieve Landbouw

    Het lectoraat Verdienvermogen voor Natuurinclusieve Landbouw doet onderzoek naar het verdienvermogen van natuurinclusieve landbouw en hoe partijen hier samen gebiedsgericht aan kunnen werken.

  • natuurakker

    Natuurakker

    De Natuurakker staat symbool voor de tegenstrijdigheid van natuur en landbouw. Het lectoraat Verdienvermogen voor Natuurinclusieve Landbouw brengt in kaart hoe een akker met dezelfde natuurwaarden als een natuurgebied eruit ziet en vice versa.

  • bollenstreek

    Natuurinclusieve bollenteelt

    Het lectoraat Verdienvermogen voor Natuurinclusieve Landbouw doet onderzoek naar natuurinclusieve bollenteelt. Het lectoraat voert diverse onderzoeken uit naar het verbeteren van biodiversiteit in de Duin- en Bollenstreek en het opzetten van een kennisnetwerk waarin kennisuitwisseling en kennisontwikkeling centraal staan.

Afleveringen van Onderzoekspodcast Hart voor Groen over gezonde leefomgeving

#25 Een carrière in praktijkgericht onderzoek – met Maartje van der Sloot en Jan Meiresonne

We hebben inmiddels al behoorlijk wat lectoren en docentonderzoekers aan de podcasttafel gehad. Allemaal bevlogen experts die op een bepaald moment kozen voor een carrière in onderzoeksland. We zoomen hier graag eens op in.

Wat drijft jonge onderzoekers? Wat maakt onderzoek doen zo leuk? Hoe ervaren ze hun werk tot nu toe? En: hoe zien ze de rest van hun carrière voor zich?

Aan tafel zitten Jan Meiresonne en Maartje van der Sloot, beiden onderzoeker bij HAS green academy.  

#18 Biodiversiteit & monitoring - met Margje Voeten, Bruce Schoelitsz en Paulo van Breugel

In deze aflevering zoomen we in op het thema biodiversiteit. Te gast zijn lector Margje Voeten en docentonderzoekers Bruce Schoelitsz en Paulo van Breugel van het lectoraat Innovatieve Biomonitoring.

We gaan het hebben over hoe zij via onderzoeksprojecten biodiversiteit in beeld brengen en over de tijd monitoren met behulp van innovatieve technieken, datascience en citizen science. Op deze manier draagt het lectoraat bij aan het behoud en de bescherming van biodiversiteit. En dat is nodig in een tijd waarin de biodiversiteit rap afneemt. Ze werken daarbij nauw samen met Naturalis.

#17 Klimaat & waterkwaliteit - met Ellen Weerman, Leon van Kouwen en Niels Wehrens

De week nadat deze podcastaflevering uitkomt is het Nationale Klimaatweek (11 t/m 17 november). Een week waarin activiteiten voor een beter klimaat centraal staan. Lector Ellen Weerman en docentonderzoeker Leon van Kouwen komen in deze aflevering samen met alumnus Niels Wehrens vertellen over de rol van klimaatverandering op de waterkwaliteit en de gevolgen daarvan voor insecten, bijvoorbeeld eendagsvliegen.  

#11 Verdienvermogen creëren met de gebiedsaanpak - met Aafke Schaap en Luc van Veghel

Dit is de 3e aflevering in onze serie over het thema verdienmodellen en verdienvermogen. Uiteindelijk moeten alle boeren mee als het gaat om de transitie van de sector. Eén van de manieren voor agrarisch ondernemers om voldoende verdienvermogen te creëren is de gebiedsaanpak. Ze nemen dan maatregelen die zorgen voor een gunstige situatie in een specifiek gebied, bijvoorbeeld door aan natuurbeheer te doen.  

Te gast zijn docentonderzoekers Aafke Schaap van het lectoraat Verdienvermogen voor natuurinclusieve landbouw en Luc van Veghel van lectoraatgroep Future Food Systems. 

#10 Voedselbossen – met Marente Lokin en Nicolaas Geijer

Dit is de 2e aflevering in onze serie over het thema verdienmodellen en verdienvermogen. We hebben het over pionieren met nieuwe vormen van landbouw, zoals voedselbossen. Een goed verdienvermogen creëren is dan best een uitdaging. Welke verdienstrategieën passen voedselbosbouwers toe? En hoe lukt het, ondanks ons huidige landbouw- en voedselsysteem, toch een goede boterham te verdienen?

Te gast zijn docentonderzoeker Marente Lokin van het lectoraat Verdienvermogen voor natuurinclusieve landbouw en agrarisch ondernemer Nicolaas Geijer van de Stichting Voedselbosbouw Nederland.

#9 Het belang van voldoende verdienvermogen – met PJ Beers en Daan Groot

Deze aflevering is de eerste van een serie over het thema verdienmodellen en verdienvermogen. Er zijn veel boeren die aan de slag willen met nieuwe of andere vormen van landbouw. Verdienvermogen creëren is daarbij noodzakelijk. Waarom eigenlijk? Wat kan er al? En: wat is er nog nodig?  

Te gast zijn lectoren Daan Groot van het lectoraat Verdienvermogen voor natuurinclusieve landbouw en PJ Beers van de lectoraatgroep Future Food Systems. Presentator Florieke Koers praat met hen onder meer over het onderzoeksproject Kennis voor Verdienvermogen én het symposium Verdienvermogen voor kringlooplandbouw. 

#7 Klimaatrobuuste landschappen – met Ellen Weerman en Fabian Ercan

Deze aflevering gaat over het landschap. We hebben het over maatregelen die worden genomen om het landschap klimaatrobuust in te richten. Vaak kennen we de impact daarvan niet. Maar hoe meet je dat? En wat is een klimaatrobuust landschap eigenlijk? 

Te gast zijn lector Ellen Weerman en docentonderzoeker Fabian Ercan van het lectoraat Klimaatrobuuste landschappen van HAS green academy. Zij richten zich op meten is weten en zien is geloven.  

Aan bod komen verschillende onderzoeksprojecten, denk aan Klimaatrobuuste Maatregelen voor de landbouw, NWO-RESHAPE & NAT en NWO-WUNDER.

#6 De bodem als basis - met Judith van de Mortel en Willem Jan van de Kamp

In deze aflevering hebben we het over de bodem als uitgangspunt voor regeneratieve landbouw. Waarom is een gezonde bodem zo belangrijk en hoe kunnen we deze zo duurzaam mogelijk beheren?

Te gast zijn Judith van de Mortel en Willem Jan van de Kamp van HAS green academy. Judith is lector van het lectoraat Levende bodem werkt! Willem Jan van de Kamp is docentonderzoeker bij de HAS en tevens practor Duurzaam bodembeheer bij de groene mbo-instelling Yuverta Boxtel.

Aan bod komt onder meer het onderzoeksproject ‘Regeneratieve Open Teeltsystemen’, maar ook de onmisbare samenwerking tussen het hbo en mbo én de bedrijfsopleiding Bodemcoach voor agarisch adviseurs en de Opleiding en accreditatie van bodemadviseurs (samenwerking met Aeres Hogeschool).

Nieuws over onderzoek

  • plant protein

    Project PLENTY van start: méér eiwitrijke voedsel- innovaties naar de consument

    pubDate
    15-09-2025

    Hoe zorgen we ervoor dat duurzame, eiwitrijke voedselinnovaties écht hun weg vinden naar het bord van de consument? Dat is de centrale vraag binnen het PLENTY-project. Op 11 september ging het onderzoeksproject PLENTY officieel van start met een inspirerende bijeenkomst vol kennisdeling, praktijkcases en plantaardige proeverijen.

  • Celine Nicole

    HAS green academy benoemt Dr. Céline Nicole tot lector Horticulture Technologies

    pubDate
    28-08-2025

    Dr. Céline Nicole is sinds 1 augustus lector van het nieuwe lectoraat Horticulture Technologies bij HAS green academy. Zij combineert deze functie met een rol als associate professor aan de Universiteit Maastricht (UM). Met de benoeming intensiveren de twee onderwijsinstellingen hun samenwerking. Het nieuwe lectoraat geeft een boost aan de expertise van HAS green academy rondom hightech tuinbouw.

  • Podcast Hart voor Groen: Antien Zuidberg en Theo Toering over consumentenonderzoek op locatie

    pubDate
    17-07-2025

    Deze aflevering staat in het teken van verschillende onderzoeksprojecten die HAS green academy samen met Bamboo Brands uitvoert binnen het Consumer Behaviour Lab. Dit lab heeft als doel start-ups en scale-ups te helpen succesvolle innovaties te realiseren op basis van écht consumentengedrag. Want 80% van de innovaties zijn binnen een jaar alweer uit het winkelschap verdwenen.

  • Nu in onze podcast Hart voor Groen: transitie naar een duurzaam voedselsysteem

    pubDate
    27-05-2025

    In de nieuwste aflevering van onderzoekspodcast Hart voor Groen zoomen we in op het recent afgeronde onderzoekprogramma ‘Transitie naar een duurzaam voedselsysteem’. Een breed consortium heeft de afgelopen 4 jaar onder de vlag van de Nationale Wetenschapsagenda aan dit nationale onderzoeksprogramma gewerkt met HAS green academy - vanuit het lectoraat Future Food Systems - als penvoerder. Ook het lectoraat Groene Gezondheid was nauw bij het programma betrokken.

  • Midterm onderzoek

    Midterm Review Onderzoek: trots op wat we bereikt hebben

    pubDate
    25-03-2025

    Bij HAS green academy was op 13 maart de Midterm Review Onderzoek. In 2021 werd de onderzoekstak van de HAS gevisiteerd door een BKO-panel. Daaruit volgden verschillende aanbevelingen. Via showcases en gesprekken lieten directeuren, lectoren, docentonderzoekers en onderzoeksondersteuners afgelopen donderdag zien hoe wij als HAS met deze aanbevelingen aan de slag zijn gegaan. Ook gingen we in op de ambities die we hebben voor de toekomst.

  • dierenwelzijn nieuwe naam

    Het lectoraat Precision Livestock Farming heet vanaf nu Dierenwelzijn en Technologie

    pubDate
    25-03-2025

    Het lectoraat Precision Livestock Farming van HAS green academy heeft een nieuwe naam: Dierenwelzijn en Technologie. Een hele verandering, of toch niet? “Het lectoraat is van naam veranderd, maar niet van inhoud”, legt lector Lenny van Erp uit. “Wel past de nieuwe naam veel beter bij wat we al doen, namelijk het meten en monitoren van gezondheid, gedrag en welzijn van dieren met behulp van technologie."

  • podcast_20

    Deze keer in onze podcast Hart voor Groen: internationaal onderzoek doen

    pubDate
    13-02-2025

    In de nieuwste aflevering van onze onderzoekspodcast Hart voor Groen van HAS green academy praten we over internationaal onderzoek doen. Gasten Marjo Baeten en Bram van Helvoirt gaan in op het belang van internationaal onderzoek doen in de sectoren agro, food en leefomgeving. Ook vertellen ze hoe internationaal samenwerken de laatste jaren nieuwe vormen heeft aangenomen.

  • Project COMBINED kick-off

    Project COMBINED over stedelijke biodiversiteit officieel van start

    pubDate
    31-01-2025

    Het NWA-onderzoeksproject COMBINED waar HAS green academy in participeert, is officieel van start. Donderdag 23 januari vond de kick-off plaats. Met COMBINED werken we toe naar een toekomst waarin Nederlandse landschappen met grasland, bos en stedelijk groen actief bijdragen aan biodiversiteitsherstel, klimaatbestendigheid en een gezonde leefomgeving.