RESHAPE & NAT

Bij een grote opgave zoals de klimaatrobuuste inrichting van het landschap, is het van belang om met meerdere disciplines naar het vraagstuk te kijken vanuit natuurlijke disciplines, maar ook vanuit het economisch en maatschappelijk perspectief. Doordat we met de lectoraten Klimaatrobuuste landschappen en het lectoraat Verdienvermogen van Natuurinclusieve landbouw van HAS green academy aan beide projecten deelnemen, kunnen we de krachten uit deze projecten bundelen en combineren met de kennis die we opdoen uit andere NWO- en SIA-projecten die nu lopen. 

Bij NAT, wat staat voor ‘NATuur-gebaseerde aanpak voor klimaatrobuuste, duurzame en waardevolle zandlandschappen’, werkt HAS green academy samen met experts van Wageningen University & Research, Radboud Universiteit, Vrije Universiteit en Universiteit van Keulen, onder leiding van Jakob Wallinga (leerstoelhouder bij Bodemgeografie en Landschap). De missie van het project is een landschap te creëren waar natuurlijke processen de ruimte krijgen en benut worden, gebaseerd op de nieuwste wetenschappelijke inzichten en geholpen door de technieken van de 21ste eeuw.

Het uitgangspunt van het project is het natuurlijke functioneren van het landschap. In de afgelopen eeuwen heeft de mens de bodem en het landschap aangepast om intensief gebruik mogelijk te maken. Denk aan sloten en greppels voor ontwatering, kunstmest om de bodem vruchtbaar te maken en beregening in droge tijden. Het onderzoeksteam stelt voor dit om te draaien; niet bodem en landschap aanpassen aan gewenst gebruik, maar functies aanpassen aan de geschiktheid van bodem en landschap.

Maar hoe ziet dat eruit? Is het economisch haalbaar en wordt het maatschappelijk aanvaard? Simpel gezegd: kunnen we leven van en met een natuurlijk landschap? Verdienen boeren dan nog een fatsoenlijke boterham en is er dan nog voldoende ruimte voor al onze activiteiten? Omdat het geen halve maatregelen zijn die genomen moeten worden, is ook een maatschappelijke transitie vereist.

In living field labs, op stukken grond van zo’n tien bij tien kilometer, gaat het onderzoeksteam natuurwetenschappelijk onderzoek doen. Het NAT-project bouwt voort op al lopende projecten. Ook die projecten zijn gericht op kennis vergaren over klimaatrobuuste bodem- en watersystemen, met als doel deze te implementeren.

Het project RESHAPE onderzoekt hoe we het zandlandschap van Nederland weerbaar kunnen maken tegen klimaatsverandering. In dit project werkt de HAS green academy samen met Hogeschool van Hall Larenstein en verschillende universiteiten waaronder Vrije Universiteit van Amsterdam, met als penvoerder Ype van der Velde, Universiteit Utrecht en Wageningen Universiteit. Het watersysteem van het zandgebied gaat veel verder dan de zichtbare sloten, plassen en rivieren. Het zijn vooral ook de onzichtbare waterstromen door bodem en planten die we kunnen verleggen en verbeteren. Bovendien zijn in een weerbaar zandlandschap de ruimtelijke netwerken van water, economie, samenleving, en bestuur sterk met elkaar verweven.

RESHAPE onderzoekt hoe we deze verwevenheid, die vaak begint bij water, kunnen versterken en daarmee hoe we een verandering kunnen inzetten naar een toekomstbestendig zandlandschap. In RESHAPE werken we aan een living lab in Brabant. Dat betekent dat in dit gebied verschillende partijen (zoals onderwijsinstellingen, waterschappen, provincie) samenwerken aan een vraagstuk. Zo komen we veel over een onderwerp te weten en de kennis kan doorvertaald worden naar andere gebieden.