

In het kort
Opleiding in beeld
-
Management van de Leefomgeving
Tijdens je studie
Bij de hbo-opleiding Management van de Leefomgeving leer je hoe je een optimale groene leefomgeving creëert! Je kijkt naar alles wat daarbij komt kijken: groen, bodem, water, de belangen van bewoners, inrichting én beheer. Je denkt na over hoe we Nederland slim en toekomstbestendig inrichten, in steden en dorpen, maar ook in het buitengebied en in de natuur. Daarbij werk je samen met allerlei partijen: van gemeentes en natuurbeschermers tot bewoners, elk met hun eigen belang. Je bent echt een spin in het web. Het is jouw taak om al die verschillende meningen te vertalen naar een goed plan of een creatieve oplossing. Tijdens de opleiding werk je aan échte projecten uit de praktijk. Na je studie kun je als young professional aan de slag in het uitdagende groene werkveld. ERVAAR HET!
Inhoud van de studie
Jaar 1: Kennis en basis
Tijdens het eerste blok ga je aan de slag met het ontdekken van het (stedelijk) landschap , denk hierbij aan bodem, water en menselijk handelen kenmerken. Deze kennis verwerk je in een tijdlijn over jouw directe leefomgeving. Daarnaast leer en vergroot je de kennis over diverse plantsoorten en ze te herkennen. Er is ruimschoots aandacht voor je persoonlijke ontwikkeling en het herkennen en inzetten van je kwaliteiten. In het tweede blok verdiep je jezelf verder over het landschap en ga je die kennis toepassen in een verbetervoorstel. Je bekijkt de wie de belangrijkste belanghebbende zijn en past daarop je verbetervoorstel aan.
Blok drie en vier staan in het teken van het stedelijk gebied. Vanuit kansen en knelpunten van een bepaald gebied, naar het ontwikkelen van een voorlopig ontwerp, beplantingsplan en technisch ontwerp. Centraal staan het werken met beplantingen, presenteren van je ideeën en visualiseren.

Jaar 2: Oriëntatie en verdieping
In jaar 2 ga je met de stedelijke leefomgeving (eerste helft van het jaar) en met de landelijke leefomgeving (tweede helft van het jaar) aan de slag. Dat doe je soms individueel, soms in groepsverband, maar altijd in samenwerking met het werkveld. Je start altijd als groep met een inventarisatie en analyse van de opgave, daarna ga je aan de slag met een van de verschillende beroepsproducten van jouw keuze! De verschillende beroepsproducten zijn onder te verdelen in verschillende richtingen:
- strategisch (focus op participatie en proces)
- ruimtelijk (focus op inrichting en vormgeving)
- groenblauw (focus op klimaat en biodiversiteit).
De stedelijke leefomgeving
Aan de hand van een wijk in een stad vlieg je actuele onderwerpen aan. Wat speelt daar op het gebied van klimaat, woningbouw, voorzieningen, groen en water? Je bezoekt de wijk meerdere keren, kijkt wat daar aan de hand is en komt met oplossingen zoals een ontwerp voor een straat of een plein, een plan hoe je met bewoners de wijk aantrekkelijker kunt maken of je creëert oplossingen voor een klimaatbestendige en biodiverse omgeving.
De landelijke leefomgeving
In de tweede helft van het jaar pak je zaken op een grotere schaal aan en maken je plannen of ontwerpen voor nieuwe natuurgebieden of bedenk je waar in de toekomst nieuwe woongebieden kunnen komen. De complexiteit van de opgaves neemt toe, doordat je te maken krijgt met verschillende thema’s én veel betrokken partijen. Want hoe zorg jij ervoor dat boeren, natuurbeheerders én woningzoekenden allemaal een plek krijgen in hetzelfde gebied?

Jaar 3: stage en minor
Het derde leerjaar staat in het teken van toepassing en verdieping van je kennis. Je gaat in dit leerjaar op binnenlandstage en een buitenlandse ervaring (buitenlandse stage of minor). Je mag zelf bepalen hoe je dit leerjaar indeelt op basis van je kwaliteiten en ambities.
Jaar 4: Afronding en beroepsopdracht
Het vierde jaar van de hbo-opleiding Management van de Leefomgeving wordt ook wel de afstudeerfase genoemd. In de eerste helft van het vierde studiejaar ga je aan de slag met een grote groepsopdracht (complexe opgave uit het werkveld) en een individuele opdracht.
In de tweede helft van het vierde leerjaar ga je werken aan de beroepsopdracht (afstudeeropdracht). De beroepsopdracht wordt vanuit de HAS voor je geregeld, waarbij jij de keuze hebt op basis van je ambitie en expertise. Het vraagstuk dat jij samen met jouw projectgroep uitvoert is afkomstig uit het werkveld.

Leerplan overzicht
In het leerplan lees je welke vakken je volgt in welke periode. Download het leerplan hieronder.
Naast ongeveer 15-20 contacturen per week kun je 20-25 uur aan zelfstudie en projectwerk per week verwachten. Aan het eind van ieder blok sluit je een of meerdere vakken af. Dit kan zijn met een tentamen, een eindpresentatie of door opdrachten in te leveren.
#HASverhalen
Studenttevredenheid (NSE 2024)
Handig om te weten
Studieverenigingen
Studievereniging
Aan de hbo-opleiding Management van de Leefomgeving, specialisatie Landscape Design is de studievereniging BOS Landscape Group verbonden. Deze studievereniging verzorgt inspirerende thema avonden met topondernemers uit de landschapsarchitectuur. Daarnaast worden er informatieve excursies en andere vakgerelateerde activiteiten door heel Nederland georganiseerd voor studenten en professionals.
Studeren met een ondersteuningsbehoefte
Studenten met een aandoening die (vooralsnog) blijvend van aard zijn en die een vertragend effect kunnen hebben op de studievoortgang, komen in aanmerking voor extra voorzieningen via Studie+. Studenten die beschikken over een officiële dyslexie/dyscalculie verklaring krijgen zonder intakegesprek automatisch een half uur extra tijd tijdens tentamens. Voor andere voorzieningen kun je een intakegesprek aanvragen met een Studie+ begeleider. Tijdens dat gesprek wordt samen bekeken welke aanpassingen en voorzieningen de student tijdens de opleiding nodig heeft en/of HAS green academy deze kan leveren.
HAS Den Bosch
In Den Bosch studeren zo’n 3.800 studenten. Het gebouw in Den Bosch beschikt over moderne en innovatieve faciliteiten op het eigen complex, zoals een food technology centre, kas, laboratorium, techniekhal, schooltuin, klimaatkamers, etc.
Voor projecten werk je zoveel mogelijk samen met het bedrijfsleven, dus geen verzonnen cases, maar echte vraagstukken uit het beroepenveld. In Den Bosch voer je deze opdrachten vooral op school uit. Je gaat een aantal keer per jaar op bedrijfsbezoek of er komt een gastspreker uit het bedrijfsleven.
Studentenstad Den Bosch
's-Hertogenbosch of simpelweg Den Bosch is de leukste stad van Nederland. Dat zeggen ze niet alleen in Den Bosch maar dat blijkt ook uit allerlei onderzoeken. Je kunt er uitstekend winkelen, prima eten in iedere prijsklasse, leuk uitgaan en op het gebied van theater, film en festivals staat Den Bosch bovenaan in bijna iedere 'hit' lijst. Daarnaast zijn er 2 leuke studentenverenigingen aan de HAS gekoppeld: Gremio Unio (GU) en Ichthus. Kortom, in Den Bosch zul je je niet snel vervelen.
Informatie voor nieuwe studenten
We beginnen het studiejaar op dinsdag 2 en woensdag 3 september met twee Management van de Leefomgeving (ML) introductiedagen.
Zorg dat je erbij bent anders mis je meteen een belangrijke opstart.
- Dinsdag 2 september: exacte tijdstip wordt via mail bekend gemaakt: kennismaking met coach en belangrijke informatie zoals het lesrooster van blok 1. Fijn als je je laptop meeneemt.
- Woensdag 3 september: eind van de ochtend/middag - verdere kennismaking met elkaar en met de stad Den Bosch.
Check rond 15 juli en rond 28 augustus je mail regelmatig, dan krijg je aanvullende informatie over onze ML-introductiedagen. Niks ontvangen? Check je spambox!
Wist je ook dat er later in de week van 8 september een 3- á 4-daagse ML excursie naar Texel voor jou is gepland? Meer informatie over de exacte data en tijden ontvang je tijdens de ML inroductiedagen en vooraf in je mailbox.
Kosten
De kosten voor boeken en andere leermiddelen zijn ongeveer €400. Licenties Adobe pakket kost ongeveer €130 euro (surfspot studentenprijs) en kun je na 1 september met ja HAS-account bestellen. De excursie naar Texel (week van 8 september) en de dagexcursies in blok 1 worden geïnd via Schoolkassa. Informatie hierover volgt via de mail, maar je kunt rekenen op ongeveer €500,-. En in blok 4 vindt er een buitenlandse excursie plaats naar Berlijn, welke ongeveer €450,- kost. Naast de kosten van leermiddelen en voor activiteiten betaal je wettelijk collegegeld.
De literatuurlijst en laptopeisen voor het eerste jaar kun je vinden via de button 'informatie voor nieuwe studenten' hieronder.
#studiekeuze #events
Na je studie
DOE HET! Na de hbo-opleiding Management van de Leefomgeving kun je aan de slag met uitdagingen in de leefomgeving waarvoor jij graag een oplossing vindt! Bijvoorbeeld als adviseur gebiedsontwikkeling, planvormer, projectleider of ontwerper. Wie weet start jij wel je eigen adviesbureau.
Jouw carrière
Werkveld
Na de opleiding Management van de Leefomgeving kun je aan de slag in de groene leefomgeving in zowel Nederland als in het buitenland. Ontwerp- en adviesbureaus op het gebied van gebiedsinrichting, natuurontwikkeling of klimaatadaptatie zitten te springen om mensen zo als jij! Maar ook bij (maatschappelijke) organisaties als bijvoorbeeld Natuurmonumenten, de overheid en de waterschappen, kun je actieve bijdrage te leveren aan een betere leefomgeving.
Beroepen
Ben jij benieuwd waar jij terecht kan komen na de opleiding Management van de Leefomgeving? Onze studenten starten hun carrière onder andere als:
- Adviseur natuur en landschap
Anderen helpen de juiste beslissingen te nemen over de groene leefomgeving.
- Gebiedscoördinator
Voor elkaar krijgen dat projecten in goed overleg met belanghebbenden tot stand komen en uitgevoerd kunnen gaan worden.
- Beleidsmedewerker ruimtelijke ordening
Op het gebied van klimaat, biodiversiteit of stedelijke ontwikkelingen sta jij je mannetje bij een gemeente of een adviesbureau.
- Projectleider bij een groenbedrijf
Zorgen dat al die mooie plannen voor de toekomst worden uitgevoerd en beheerd.
- Ontwerper bij een tuin- en landschapsarchitectenbureau
Aan de slag met (ontwerp-)opgaven op alle mogelijke schaalniveaus, van kleine stedelijke buitenruimtes tot complete regio’s!
- Zelfstandig ondernemer
En als je jouw eigen onderneming wil starten kan dat ook!
#afgestudeerd #VIERHET
Vervolgopleidingen
Heb je straks je hbo-opleiding Management van de Leefomgeving afgerond, maar ben je nog niet uitgestudeerd? Dan kun je na het behalen van je hbo-bachelor diploma een masteropleiding gaan volgen aan een universiteit. Hiermee kun je je nog verder specialiseren op jouw favoriete terrein.
Doorstudeermogelijkheden
Masteropleidingen
Heb je straks je opleiding Management van de Leefomgeving afgerond, maar ben je nog niet uitgestudeerd? Wil je je nog verder verdiepen? Dan kun je na het behalen van je hbo-bachelor diploma een masteropleiding gaan volgen aan een universiteit. Hiermee kun je je nog verder specialiseren op jouw favoriete terrein. Van de opleiding Management van de Leefomgeving kiest 11% van de afgestudeerden voor doorstuderen.
Mogelijke vervolgopleidingen
Uitstroomrichting Strategische stad
- Human Geography (Radboud Universiteit Nijmegen)
- Planologie (Radboud Universiteit Nijmegen)
Uitstroomrichting Ruimtelijke stad
- Academie van Bouwkunst (Amsterdam)
- Landscape Architecture and Planning (Wageningen University)
Uitstroomrichting Groenblauwe stad
- Spatial Planning (Wageningen University)
- Planologie (Radboud Universiteit Nijmegen)
De betreffende onderwijsinstelling bepaalt of je toelaatbaar bent voor een vervolgopleiding. HAS green academy heeft hier geen medezeggenschap in.
Het onderwijs in
Na de opleiding Management van de Leefomgeving kun je ervoor kiezen om een ‘’Kopopleiding onderwijsbevoegdheid’’ te volgen waardoor je les mag geven in het beroepsonderwijs (vmbo en mbo) en in het praktijkonderwijs. Deze opleiding duurt 1 jaar.
Facts & figures 1,5 jaar na afstuderen
Toelating
Welke vooropleiding heb je nodig om aan deze opleiding te beginnen? Wat is de toelatingsprocedure? En welke mogelijkheden zijn er als ik niet helemaal voldoe aan de eisen?
Vooropleiding
havo
havo
Toelaatbaar met de volgende profielen:
- Cultuur en maatschappij
+ wiskunde (wisA of wisB) - Economie en maatschappij
- Natuur en gezondheid
- Natuur en techniek
Voldoe je niet aan de toelatingseisen? Dan is er de mogelijkheid om wiskunde bij te spijkeren via de basiscursus wiskunde.
vwo
vwo
Toelaatbaar met de volgende profielen:
- Cultuur en maatschappij
- Economie en maatschappij
- Natuur en gezondheid
- Natuur en techniek
mbo
mbo
Toelaatbaar met het volgende niveau:
- Niveau 4
Wiskunde wordt sterk aanbevolen
Kom jij studeren bij HAS green academy en wil je jezelf extra goed voorbereiden? Het is mogelijk om wiskunde bij te spijkeren via de basiscursus wiskunde.
Ouder dan 21?
Ben je 21 jaar of ouder en voldoe je niet aan de bovengenoemde toelatingseisen (havo/vwo of mbo 4)? Dan kun je in aanmerking komen voor een 21+ toelatingstoets. Neem hiervoor contact op met de studieadviseur.
Beschik je over een niet-Nederlands diploma?
Internationale student? Bekijk ook de toelatingseisen op de Engelstalige website.
International Office behandelt de aanmeldingen van studenten met een niet-Nederlandse vooropleiding die zich willen inschrijven voor een Nederlandstalig hbo bachelor programma.
Verder moet je voldoen aan de volgende taaleis:
- NT2-certificaat Nederlands, óf
- bewijs dat je in Nederland hebt gestudeerd tot 3 HAVO / 3 VWO
Heb je vragen over deze aanmeldprocedure? Neem dan contact op met International Office: international@has.nl.
Aanmelden
Via Studielink kun jij je aanmelden voor deze opleiding bij HAS green academy. Je moet uiterlijk 1 mei aangemeld zijn om toelatingsrecht te hebben. Aanmelden is daarna nog mogelijk tot en met 31 augustus, uitsluitend wanneer je aan de aanmeldeisen voldoet.
Aanmelden
Proces van aanmelden
Je kunt je aanmelden voor de hbo-bacheloropleiding Management van de Leefomgeving (CROHO 34859) bij HAS green academy. Meld je aan via www.studielink.nl en log in met jouw DigiD-code.
Let op: meld je uiterlijk 1 mei aan voor toelatingsrecht. Aanmelden is daarna nog mogelijk tot en met 31 augustus, uitsluitend wanneer je aan de aanmeldeisen voldoet.
Studiekeuzecheck
Het maken van een juiste studiekeuze is belangrijk. Voor de opleiding Management van de Leefomgeving is een studiekeuzecheck niet verplicht, maar wordt wel aanbevolen.
Weten of de opleiding echt bij je past? Doe dan de studiekeuzecheck, deze bestaat uit het invullen van een motivatieformulier en een gesprek met de studieadviseur. Je kunt de studiekeuzecheck aanvragen bij de studieadviseur.
Collegegeld
Om te kunnen starten aan een opleiding bij HAS green academy, moet je collegegeld betalen. Via Studielink kun je deze digitale machtiging afgeven vanaf 1 juni. Voor meer informatie over de kosten van het collegegeld, de betalingsdata en wanneer je de digitale machtiging moet indien, bekijk de pagina Collegegeld.
Ik houd van groen, aardrijkskunde en geschiedenis. Dat sluit mooi aan bij deze opleiding.
FAQ
Ik twijfel nog tussen een aantal opleidingen, wat kan ik doen?
Wij helpen je graag
Als jij twijfelt tussen verschillende studies, raden wij je aan om in ieder geval een open dag te bezoeken. Daarnaast zijn er proefstudeerdagen waarbij je een nog beter beeld van de opleiding krijgt. Ook kun je altijd je vragen stellen aan de studieadviseurs van de desbetreffende opleidingen.
Zijn er bepaalde struikelvakken die lastig zijn?
Dit is voor iedereen persoonlijk
Er zijn altijd vakken die lastiger zijn dan de andere. Dit is voor iedereen persoonlijk. Sommige studenten hebben moeite met wiskunde en statistiek. Voor vragen over dergelijke vakken kun je altijd terecht bij de studieadviseur van de opleiding.
Ik heb een ondersteuningsbehoefte. Kan ik hulp krijgen?
Natuurlijk, wij vinden het belangrijk dat jij je goed voelt tijdens een studie bij de HAS. Binnen de HAS begeleidt de werkgroep Studie+ studenten met een ondersteuningsbehoefte. Dit kan zijn op het gebied van:
- visuele, auditieve en motorische handicaps; slechthorend, slechtziend
- chronische en psychische ziektes; M.E. , faalangst, ADHD
- stoornissen in het autistisch spectrum; PDD-NOS, Asperger
- stoornissen in taal en spraak; dyslexie, dyscalculie
Heb je een ondersteuningsbehoefte en verwacht je tijdens de studie tegen belemmeringen aan te lopen?
Dan is het verstandig om ruim voor de start van de opleiding een intakegesprek aan te vragen (vóór de zomervakantie). In dit gesprek bekijken we welke aanpassingen en voorzieningen je tijdens de opleiding nodig hebt en hoe de HAS deze kan leveren.
Heb je een officiële dyslexie en/of dyscalculie verklaring?
Dan krijg je, zonder intakegesprek, automatisch een half uur extra tijd tijdens je tentamens.
Contact opnemen
Voor Den Bosch, neem contact op met Monique Huberts
(M.Huberts@has.nl - 088 - 890 3822)
Voor Venlo, neem contact op met Daniëlle Graat
(D.Graat@has.nl - 088 - 890 3859 / 06 4345 9451)
Ik wil op kamers als ik ga studeren bij HAS green academy. Hoe pak ik dit aan?
Op kamers in Den Bosch
Ben je op zoek naar een kamer in Den Bosch, dan zijn er verschillende mogelijkheden. Je kunt jezelf inschrijven op een of meerdere websites waar kamers worden aangeboden, zoals kamernet.nl of kamers.nl. Daarnaast kun je jezelf inschrijven als woningzoekende bij Coöperatie Brabant wonen.