Het lectoraat Verdienvermogen voor Natuurinclusieve Landbouw doet onderzoek naar het verdienvermogen van natuurinclusieve landbouw en hoe partijen hier samen gebiedsgericht aan kunnen werken.
De afgelopen jaren hebben we al veel onderzoek gedaan naar natuurinclusieve landbouw (NIL): een vorm van landbouw met een positieve impact heeft op biodiversiteit, bodem, water en landschap. Zo hebben we een rekentool, met praktische handleiding, ontwikkeld voor de omschakeling naar natuurinclusieve landbouw. Daarnaast hebben we in verschillende gebieden onderzoek gedaan naar hoe verschillende partijen in een gebied gezamenlijk stappen kunnen zetten naar natuurinclusieve landbouw.
Het verdienmodel voor boeren staat hierbij centraal, een boer moet een goede boterham met natuur kunnen verdienen. Ook de komende jaren zal de HAS onderzoek blijven doen naar een gebiedsgerichte aanpak voor natuurinclusieve landbouw en het onderliggende verdienmodel, onder meer in de vorm van het tweejarige onderzoeksprogramma 'Gebiedsgerichte Kansen voor Natuurinclusieve Landbouw'.
In dit afstudeerproject in opdracht van de Provincie Brabant is helder geworden dat gemotiveerdheid van de ondernemer, de beschikbaarheid van grond en geld kritische succesfactoren zijn voor een succesvol natuurinclusief melkveebedrijf.
Aan de hand van de rekentool kan iedere ondernemer zijn eigen situatie volledig financieel in beeld brengen en daarmee de eigen kritische succesfactoren in beeld krijgen. Tal van natuurinclusieve maatregelen blijken met weinig moeite en kosten uitvoerbaar te zijn: naast het volledig omvormen van een bedrijf zijn er daarmee ook voldoende mogelijkheden voor het zetten van kleine stappen naar natuurinclusieve landbouw.
Bekijk hier het onderzoekrapport Kritische Succesfactoren Natuurinclusieve Landbouw
Natuurinclusieve landbouw gaat over de perceelgrenzen van een individueel bedrijf heen en daarnaast liggen er kansen voor natuurinclusieve landbouw in samenwerking. In dit onderzoek is in twee gebieden (Het Land van Heusden & Altena en De Hilver) onderzocht wat de belangrijkste kansen en knelpunten zijn in de transitie naar natuurinclusieve landbouw. Hierbij is gekeken naar economische, ecologische, sociale en institutionele aspecten en op zowel bedrijfsniveau als gebiedsniveau.
Uit dit onderzoek is gebleken dat ecoregelingen belangrijk zijn voor de doorontwikkeling van NIL en deze kunnen extra inkomsten opleveren voor het bedrijf. Aangezien het over gebiedsgerichte kansen gaat is de aanpak uniek per gebied. En daarmee ook per gebied verschillend. Met name de doelstelling en dynamieken van en tussen actoren is verschillend. Hier dient rekening mee gehouden te worden met de verdere uitrol op grote schaal van natuur inclusieve landbouw.
In deze uitrol hebben agrarische ondernemers de belangrijkste rol en moeten om die reden worden meegenomen in de besluitvorming. Zij werken vanuit intrinsieke motivatie en/of belangen. In tegenstelling met de gemeente of PNB, die beleidskaders hebben voor de verduurzaming van de agrarische sector. Dit is tegelijkertijd een complicatie voor het opschalen van NIL.
Wat speelt er
Een laatste aandachtspunt vanuit dit onderzoek is het belang van het samenbrengen van de actoren, en daarmee het concreet maken van de samenwerkingen, doelstellingen, gedeelde belangen en het verbeteren van het onderlinge vertrouwen. Het opschalen van NIL is ook een sociale opgave. Naast de ecologische opgave, waar momenteel weinig prioriteit aan wordt gegeven en daardoor grotendeels het doel van de natuurbeherende organisaties blijft.
Kortom, als een regio aan de slag wil met natuurinclusieve landbouw, is het belangrijk om samen met de andere betrokken actoren in beeld te krijgen wat er speelt en wat de specifieke doelstellingen zijn. Elke actordynamiek is anders en actoren dienen meegenomen te worden in de transitie naar natuurinclusieve landbouw.
Een ander resultaat uit het onderzoek is een checklist voor het beheren van natuur in samenwerking met andere partijen:
Checklist samen natuur beheren
Een stappenplan naar een sterkere samenwerking;
Stappenplan samenwerking plukken
En een advies hoe het Land van Heusden en Altena de koploper in de Nederlandse landbouw kan blijven:
Het lectoraat heeft in samenwerking met Provincie Noord-Brabant en Biodiversity in Business een cursus Natuurinclusief Ondernemen ontwikkeld.
Het doel van de cursus is om ondernemers te begeleiden naar de volgende stap in omschakeling ten aanzien van natuur-inclusief ondernemen.
In deze cursus werken we praktijkgericht aan de combinatie van de boerenpraktijk en de natuur waarin een goede economische onderbouwing een belangrijk uitgangspunt is.
De opleiding is specifiek gericht op agrarische adviseurs die als bedrijfscoach Natuurinclusief ondernemen in de landbouw aan de slag willen om ondernemers te helpen bij de transitie naar natuurinclusieve bedrijfsvoering.
Lector Verdienvermogen voor Natuurinclusieve Landbouw
