Studenten van de opleiding Veehouderij aan HAS Hogeschool hebben zich verdiept in hittestress bij melkkoeien. In dit afstudeeronderzoek, in opdracht van het lectoraat Precision Livestock Farming, is onder andere onderzocht welke individuele koe-indicatoren hittestress vroegtijdig signaleren. Naast omgevingsfactoren, zoals de temperatuur, worden ook individuele verschillen gezien in het vermogen van de koeien om met warmte om te gaan.
Er is sprake van hittestress wanneer er een onbalans is tussen de warmteproductie in de koe en de mogelijkheid om deze warmte kwijt te raken aan de omgeving. In 2020 zijn 110 warme dagen geteld in een jaar, gemeten in De Bilt (temperatuur hoger dan 20 °C). Dit betekent dat op bijna éénderde van de dagen in het jaar 2020 in Nederland een kans bestond op hittestress voor melkkoeien. Het risico op hittestress is in te schatten door de Temperatuur Luchtvochtigheid Index (THI).
Negatieve gevolgen
Hittestress heeft negatieve gevolgen op onder andere de melkproductie en uiergezondheid van de koeien. In dit afstudeeronderzoek zijn gegevens geanalyseerd van een gangbaar melkveebedrijf. Zo zijn de melkproductie en het celgetal uit drie periodes met elkaar vergeleken (THI <68, 68-75, >75). Uit deze gegevens bleek dat de melkproductie (kg/dag) gemiddeld met 23% daalde en het celgetal drie keer zo hoog werd in een periode met de THI boven de 75. Dit geeft nogmaals aan waarom het zo belangrijk is om hittestress vroegtijdig te signaleren.
Vreettijd signaleert hittestress
In dit afstudeeronderzoek hebben Anke Dortants, Caroline Tielemans en Floor Schouw gekeken naar verschillende individuele koe-indicatoren. Zo is gekeken naar de activiteit (liggen, vreten, herkauwen) van de koeien. Hieruit bleek dat de lig- en vreettijd licht toenamen zodra er een risico was op hittestress (THI 68-75). En vervolgens weer behoorlijk daalden zodra THI hoger dan 75 kwam. Hittestress kan dus mogelijk vroegtijdig gesignaleerd worden door het stijgen van de vreet- en ligtijd. Een verklaring hiervoor is dat de onderhoudsbehoefte van een melkkoe hoger wordt vanwege de toegenomen verdamping, via hijgen.
Welke koe is gevoeliger voor hittestress?
Verder zijn uit dit onderzoek een aantal risicofactoren voor hittestress aangetoond, waaronder het melkproductieniveau en het lactatienummer. Hoogproductieve koeien (>36,0 kg/dag) en oudere koeien (lactatie 3 of hoger) ervaren meer effect van hittestress dan andere koeien. Dit is gebleken uit de grootte van de daling in lig- en herkauwtijd en in het aantal vreetperiodes per dag.