Datagedreven werken: Doorbreek de muur tussen de dataspecialist en beleidsmedewerker

Informatie zonder gewenst effect
Je wilt datagedreven werken. Maar er staat een muur tussen de dataspecialist en beleidsmedewerker in. beleidsmedewerker heeft kennis van de maatschappelijke opgave en stelt vanuit deze expertise een vraag aan de dataspecialist. De dataspecialist beschikt over technische kennis van data en informatie en redeneert vanuit dit oogpunt, waar de beleidsmedewerker weer minder van weet. Het resultaat van deze samenwerking? Je begrijpt elkaar onvoldoende en komt niet tot gewenste resultaat. Een gemiste kans!

Zolang de twee elkaar niet beter weten te vinden blijft het misgaan, stelt Marien de Bakker, senior docent bij HAS Hogeschool. Uit ervaring met datagedreven werken weet hij dat goede communicatie tussen de betrokkenen lastig is. Spreken ze wel dezelfde taal? Willen ze wel samenwerken aan hetzelfde resultaat? In dit artikel geeft hij zijn visie en draagt hij stappen aan om tot een betere samenwerking te komen tussen de beleidsmedewerker en dataspecialist.

De oplossing: Leer elkaar begrijpen en verstaan
Elkaar beter leren begrijpen en verstaan, zorgt voor een betere samenwerking en beter resultaat. Dat betekent dat de beleidsmedewerker basiskennis van data nodig heeft om te weten wat de opties zijn en welke tools er zijn op data-gebied, zodat hij/zij gerichte vragen kan stellen. Voor de dataspecialist betekent dat het leren kennen van de context, dus basiskennis van de maatschappelijke opgaven.

Daarnaast is het belangrijk dat hij de échte vraag weet de achterhalen. Waar wil de beleidsmedewerker mee aan de slag of inzicht in krijgen? Want alleen als je de vraag achter de vraag kent en de bijbehorende context begrijpt, weet je welke oplossing er wordt gezocht en welke expertises je moet betrekken om de juiste data bij elkaar te krijgen. Alleen op deze manier kun je zorgen voor informatie die ook écht gebruikt wordt in het beleid.

Datagedreven werken is belangrijker dan ooit
En toch is dit niet nieuw. De dataspecialist en beleidsmedewerker werken al jaren (niet goed) samen. Waarom is het nu belangrijker geworden om de muur open te breken?

• Datagedreven werken is een must voor overheden.
• Er is heel veel data, wat vraagt om slim, effectief en ethisch omzetten van data naar informatie.
• Onderbouwing met data is belangrijker geworden.
• Er is veel urgentie om de maatschappelijke opgaven aan te pakken. Denk aan de energietransitie, klimaatadaptatie, biodiversiteit, de bouwopgave. Je hebt hierbij een kaart en/of dashboard nodig als hulpmiddel om te kunnen sturen, monitoren en beslissen.

Werk proactief en adviserend
Marien roept dataspecialisten daarom op proactief te gaan handelen. “De huidige situatie vraagt om een dataspecialist en beleidsmedewerker die proactief aan het werk gaat met een van de maatschappelijke opgaven. Dat betekent dat je contact moet zoeken met mensen binnen de organisatie die met deze maatschappelijke opgave bezig zijn, zodat je hen kan vragen: Wat wil je eigenlijk met deze informatie? Zorg dat je de vraag achter de vraag scherp krijgt. Om dat te doen stel je vragen als:

• Wil je een overzicht?
• Zoek je een specifiek antwoord?
• Wil je een oplossing laten bouwen?
• Wat voor besluit wil je eigenlijk laten nemen?

Ook kun je een beleidsstuk lezen en vanuit daar adviseren wat de mogelijkheden zijn op het gebied van data en informatie.”

De valkuil: te snel, te specifiek
Een valkuil die Marien de Bakker veel ziet bij dataspecialisten die dit proces doorlopen, is dat zij de neiging hebben om de opdracht veel specifieker in te vullen dan de beleidsmedewerker vraagt en nodig heeft. Bovengenoemde vragen zijn dan niet of onvoldoende gesteld.

Versterk je proactieve houding
Het jij roept, wij draaien-principe is niet alleen frustrerend, maar is dus ook niet effectief. En dat terwijl de maatschappelijke opgaven juist vragen om gerichte actie. Data en informatie kunnen dienen als een ontzettend waardevol hulpmiddel om inzicht te krijgen, te monitoren, sturen, beslissen, etc. Maar dan moet het wel goed gebeuren. Het is dus de hoogste tijd om je houding te versterken en steviger in je schoenen te komen te staan zodat je een proactieve houding kunt aannemen en als dataspecialist de vraagsteller beter kunt adviseren.

Tijdens de cursus Datagedreven werken bij maatschappelijke opgaven leer je, van onder andere Marien de Bakker, het proces van data omzetten naar waardevolle informatie effectief toe te passen, doordat je:

• Meer inzicht krijgt in de context van maatschappelijke opgaven, zoals de energietransitie en klimaatadaptatie
• De kern ofwel de vraag achter de vraag scherp krijgt
• Data (ethisch) leert matchen bij de vraag

Deze cursus richt zich op dataspecialisten en beleidsmedewerkers.

Aan de hand van handvatten om het proces eigen te maken, inzichten in diverse tools en best practices vergroot je je daadkracht en versterk je je proactieve houding.