Voedselbossen

Het lectoraat Verdienvermogen voor Natuurinclusieve Landbouw van HAS green academy geeft een vervolg aan een eerder opgezette onderzoekslijn gericht op de economische aspecten van een voedselbos. Over deze aspecten is nog weinig over bekend.

Den Food Bosch

Het project rondom voedselbossen valt uiteen in 3 deelprojecten: biodiversiteit, verdienvermogen, en afzet, marketing en samenwerking.

Foto: voedselbos Den Food Bosch, oktober 2022

Vegetatielagen

In Nederland zijn voedselbossen een relatief nieuw fenomeen. Een voedselbos is een eetbare meerjarige polycultuur, geïnspireerd door een natuurlijk ecosysteem dat je in een bos zou vinden. Een voedselbos heeft meerdere lagen.

De vegetatielagen van het voedselbos zijn te zien in de afbeelding hiernaast.

Legenda:

1. Canopy/Tall Tree layer
2. Sub-Canopy/Large Shrub Layer
3. Shrub Layer
4. Herbaceous Layer
5. Groundcover/Creeper Layer
6. Undergorund Layer
7. Vertical/Climber Layer
8. Aquatic/Wetland Layer
9. Mycelial/Fungal Layer

Ecosysteem

Een ecosysteem kwalificeert zich volgens Green Deal als een voedselbos als het de volgende kenmerken heeft:

Een door mensen ontworpen productief ecosysteem naar het voorbeeld van een natuurlijk bos, met een hoge diversiteit aan meerjarige en/of houtige soorten, waarvan delen (vruchten, zaden, bladeren, stengels ed.) voor de mens als voedsel dienen.

Met aanwezigheid van:

Een kruinlaag van hogere bomen
Minimaal drie andere vegetatielagen
Een rijk bosbodemleven
Een robuuste omvang, d.w.z. een oppervlakte van minimaal 0,5 hectare in een ecologisch rijke omgeving; in een ernstig verarmde omgeving is een minimale oppervlakte tot 20 hectare vereist

(Bron: Green Deal, 2020)

Biodiversiteit

De potentie van permacultuurprincipes in de agrofoodtransitie - 2017

Permacultuur is voor al bijna een halve eeuw populair onder de idealisten. Ondanks deze populariteit worstelt permacultuur in een meer conventionele context. Deze paper richt zich op de vraag: 'Hoe kan een productiesysteem gebaseerd op permacultuurprincipes bijdragen aan de agrifoodtransitie?'

Bioklimatologische veranderingen en verschuivende eisen van de consument creëren een behoefte aan verandering. Een kruisbestuiving tussen permacultuur en conventionele landbouw biedt oplossingen in een zakelijke context.


Lees de paper

Plant getekend uit woorden

Verdienvermogen

True pricing en netto energiebalans van voedselbosproducten - 2021

Zonder data is het lastig om te discussiëren; welke voedselproductiemethode is nou beter voor het milieu en welke methode is toekomstgericht?

In dit rapport wordt een opzet gedaan om deze data te kunnen verstrekken door een vergelijking te trekken tussen de voedselproductie via gangbare gewassen en de voedselproductie via voedselbossen. Gekeken wordt naar het effect op het natuurlijk kapitaal.

Lees het rapport

Verwaarding van ecosysteemdiensten - 2021

In dit rapport wordt duidelijk dat een voedselbos omvangrijke ecologische waarde kan hebben. Helaas uit zich dat nog niet vaak in daadwerkelijke uitbetaling van die waarde. Het onderzoek concludeert dat veel waarden nog onvoldoende gekwantificeerd (kunnen) worden.

De belangrijkste kansen liggen op het gebied van koolstofvastlegging, watervastlegging, klimaatadaptatie en bescherming tegen stormen.

Lees het TKI onderzoeksrapport Voedselbos Ecosysteemdiensten

Rekenmodel economische haalbaarheid voedselbossen Green Deal - 2020

In Nederland ontstaan nieuwe voedselbossen en er worden nog veel meer plannen gemaakt. Is het mogelijk om een kijkje te nemen in de winstgevendheid van een voedselbos?

Lees het verslag Economische Haalbaarheid Green Deal Voedselbossen 

Dit onderzoek leverde een flexibel rekeninstrument waarin we alle kennis en resultaten van eerdere onderzoeksprojecten gecombineerd hebben. Je kunt je voedselbosontwerp invoeren en het rekenmodel zodoende gebruiken om de mogelijke winstgevendheid over de eerste 20 jaar te zien.

Heb je interesse in het rekenmodel? Vul dan onderstaand formulier in om de rekentool te downloaden.

Interesse Rekenmodel Green Deal
Voorblad verslag Rekenmodel economische haalbaarheid
Een voedselbos financieren - 2020

Het op korte termijn behalen van een hogere winstgevendheid van een voedselbos is in Nederland nog steeds een probleem. Daarom richt dit rapport zich op de vraag: 'Welke mechanismen kunnen door verschillende Nederlandse stakeholders worden toegepast om financiële levensvatbaarheid van voedselbossen te realiseren?'

Lees het rapport (alleen in het Engels beschikbaar) om de juiste mechanismen, belanghebbenden, strategieën en instrumenten te vinden om een aantrekkelijk bedrijfsmodel voor voedselbossen te creëren:

 

Voorblad verslag Financing Food Forest
Economische haalbaarheid voedselbossen (case study) - 2019

Hoe laten we een voedselbos werken?

Dit artikel richt zich op de vraag: 'Welke variabelen bepalen de economische haalbaarheid van voedselbossen?'

Wat is het relatieve belang van het verkopen van producten tegen hoge prijzen en hoe kan het verkorten van de toeleveringsketen bijdragen aan een voedselbos? Welke rol kunnen eenjarige gewassen spelen bij het ontwerp van een economisch haalbaar voedselbos? Wat voor soort productvolume of arbeidskosten kun je verwachten? Dit rapport behandelt al deze vragen en meer.

Lees het rapport

poster De economische haalbaarheid van voedselbossen
Businessmodellen voor voedselbossen - 2019

Een voedselbos produceert financiële, sociale en natuurlijke waarde. Maar hoe precies? In deze paper staat de vraag centraal: 'Wat zou een succesvolle business case kunnen zijn voor een gematigd klimaat voedselbos in Nederland?'

Dit rapport toont aan dat voedselbossen op de lange termijn de conventionele voedselsystemen kunnen verslaan, hoewel er nog enkele belangrijke uitdagingen zijn, zoals de aanloopperiode.

Lees het rapport

Voorblad verslag Food Forest business models

Afzet, marketing en samenwerking.

B2B verkoopkanalen voor voedselbossen (case study) - 2022

De meeste beginnende voedselbossen worden geconfronteerd met de volgende uitdaging: hoe krijgen we de oogst bij de consument? Bij Voedselbos ‘t Mortelke hadden ze dezelfde vraag. Het volgende onderzoek presenteert het antwoord op de volgende vraag: ‘Wat zijn potentiële afzetmarkten voor de oogst van Voedselbos ’t Mortelke en hoe kunnen deze samenwerkingen worden gerealiseerd?’ Het onderzoek geeft meer duidelijkheid over de behoeftes van de markt met betrekking tot potentiële samenwerkingen met Voedselbos ‘t Mortelke.

Uit interviews met geïnteresseerden (restaurants, landwinkels, biologische supermarkten, particulieren) bleek dat de meest passende samenwerkingsvorm met het voedselbos ligt bij fine-dining restaurants in de omgeving van Eindhoven. Om deze samenwerkingen te initiëren is er een experimenteer fase nodig waarin de chefs de producten van het voedselbos kunnen leren kennen. Naar aanleiding van dit onderzoek zijn er verschillende samenwerkingen geïnitieerd met restaurants.

I.v.m. privacy redenen zijn bepaalde delen van het onderzoek uit de publicatieversie gehaald

Lees het rapport (alleen in het Engels beschikbaar)

Samenwerkingsverbanden voor voedselbossen - 2021

Wat kan een coöperatie bijdragen aan het verdienmodel van een Voedselbos?

In dit verslag blijkt dat samenwerken op het gebied van Certificering, (oogst)machines, marketing, afzet en verwerking gebieden zijn waar een coöperatie waarde kan toevoegen aan een individueel voedselbos.

Potentiële partnerschappen tussen voedselbossen en restaurants - 2020

Hoe verhogen we de biodiversiteit in Nederland? Door samen te werken! Wat kunnen voedselbossen en restaurants voor elkaar betekenen? Dit verslag richt zich op de vraag: 'Wat is het potentieel van samenwerkingen tussen voedselbossen en restaurants in Nederland?'

Uit interviews bleek dat succesvolle partnerschappen zijn gebaseerd op directe leveranciersrelaties, interne motivatie en nicheproducten die een uniek verkoopargument creëren.

Lees het verslag (alleen in het Engels beschikbaar)

Titel pagina Internsip report
Marketingconcept voor voedselbossen - 2020

Je hebt zojuist een voedselbos geplant. Hoe deel je je verhaal met de wereld?

Dit onderzoek en bijbehorend werkboek richten zich op het delen van de meerwaarde van je voedselbos door middel van storytelling.

Voltooi de opdrachten in het werkboek om jouw verhaal met de wereld te delen.

Lees het rapport

Poster Plant je ideeën

Neem contact op